PİNA-İZ'in ilk bebeği Marmara'ya "umut" oldu

- PİNA-İZ Projesi kapsamında, deniz suyunu filtre ederek yaşayan pinalar, hayatta kalan tek sağlıklı popülasyonunun olduğu Marmara Denizi'nde yakın takibe alındı - Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı: - "Ağustosta 200 metrekarelik alanda 4 yeni birey gördük. Şu an 4 bebek pinamız var"

İSTANBUL (AA) - BİRİZ ÖZBAKIR - Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilajla mücadele kapsamında deniz ekosistemini iyileştirmeye yönelik PİNA-İZ projesi yürütüldüğünü belirterek, proje kapsamında pinaları takip etmek için kurdukları izleme istasyonunda 4 yeni yavru tespit ettiklerini bildirdi.Boyu 120 santimetreye kadar uzayabilen, 50 yıla kadar yaşayabilen ve midyeye benzeyen pinalar, dünyada sadece Akdeniz Havzası'ndaki denizlerde yaşıyor. Pinalar, saatte 6 litre deniz suyunu filtre ederek besleniyor ve oksijen alıyor bu yüzden denizlerin doğal filtresi olarak nitelendiriliyor.Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ve Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi işbirliğiyle bu yıl Marmara Denizi'nde müsilajla mücadele kapsamında deniz ekosistemini iyileştirmeye yönelik PİNA-İZ ve ÇAYIR-İZ projelerini hayata geçirdi. PİNA-İZ Projesi kapsamında, pinalar, hayatta kalan tek sağlıklı popülasyonunun olduğu Marmara Denizi'nde yakın takibe alındı.Sarı, AA muhabirine, Cebelitarık ile Çanakkale Boğazı arasındaki bütün denizlerde 2016-2019 yıllarında pinalara bulaşan bir parazit nedeniyle kitlesel ölümler yaşandığını söyledi.Marmara Denizi'ndeki, Çanakkale-İstanbul boğazları arasında olan bölgede pinaların toplu ölümlerden etkilenmediğini anımsatan Sarı, bu bölgede pinaların sağlıklı şekilde yaşamlarını sürdürdüklerini belirtti.Sarı, pinaların Akdeniz'deki canlılığını takip etmek için proje kapsamında, Çanakkale Boğazı, Tekirdağ ve İstanbul kıyıları, Bursa, Gemlik Körfezi, İzmit Körfezi'nin girişi, Yalova Tersaneler Bölgesi ve Erdek Körfezi İlhanköy'de incelemeler yaptıklarına işaret ederek, "Erdek Körfezi'nde Kapıdağ Yarımadası'nın bitiş noktasına yakın İlhanköy'deki istasyonun adına 'Pina İzleme İstasyonu' dedik. Pinaları, 100 metrekare kumlu habitatta sınırlar çizerek belirledik. Hemen yakınındaki deniz çayırı olan 100 metrekarede de pinaları ayırdık, istasyonu işaretledik. Sonra bütün pinaları tek tek markaladık. Kaç adet pina varsa her birinin yanına bir tane numara koyduk." dedi.Dünyada pinalara yönelik doğal habitatında bu çapta yapılmış bir markalama çalışması olmadığını vurgulayan Sarı, "Sadece çoğu laboratuvar şartlarında yapılmış biyolojik çalışmalar var. Biz, 200 metrekarede 330 pinayı tek tek markaladık ve bunların büyümesini, ölümlerini, yeni birey katılımını izlemeye başladık." ifadelerini kullandı.- "Bir bebek pina nasıl büyür, gelişir şeffaf şekilde göstereceğiz"Sarı, mayısta ilk istasyonu kurduklarında pinaların müsilajla kaplı olduğuna dikkati çekerek, haziranda yaptıkları dalışta müsilajın ortadan kalktığını, temmuzda pinaların büyümeye ve üremeye başladığını gözlediklerini belirtti.Yeni bireyler tespit ettiklerini aktaran Sarı, "Ağustosta 200 metrekarelik alanda 4 yeni birey gördük. Şu an 4 bebek pinamız var. Bunlardan birine umudu temsil ettiği için 'Umut Pina' adını verdik. Umut Pina'yı takip edeceğiz ve her yeni bebek pinamıza belki de bir isim vereceğiz. Pinalara ilgi duyan herkesin daha net bilgilere sahip olacağı bir sistem kurmaya çalışacağız. Böylece, bir bebek pina doğumundan itibaren nasıl büyür, gelişir şeffaf şekilde göstereceğiz." diye konuştu.Sarı, bebek pinaların boyutlarının 4 ile 5,5 santimetre arasında olduğuna işaret ederek, bu pinalardan 2 tanesinin deniz çayırı alanında, 2 tanesini de kumlu habitatta tespit ettiklerini aktardı.Tespit ettikleri pinaların en fazla 1 aylık olduğunu vurgulayan Sarı, şunları kaydetti:"PİNA-İZ projesinin ilk bebeği 'Umut Pina' oldu. Marmara'nın umudu olacak Biz hala Marmara Denizi'nde atıklarımızı yeterince arıtmıyoruz. Evsel atıklarımızın en iyi olasılıkla yarısını arıtıyoruz. Geri kalan yarısı hiç arıtılmadan denize gidiyor. Endüstriyel atıkların yüzde 70'i, tarımsal atıkların hiçbiri arıtılmadan tamamen denize boca oluyor. Tüm bunlara rağmen hayat devam ediyor. Marmara direniyor çünkü pina burada direniyor. Pina, bizim arıtmadığımız, filtrelemeden denize gönderdiğimiz suları temizlemeye devam ediyor ama ne zamana kadar bunu sürdürebilir?"- "Müsilaj sonrasında ölümlerin durduğunu görüyoruz"Sarı, Marmara Denizi'ne 1 litre atık suyun bile arıtılmadan bırakılmaması gerektiğine dikkati çekerek, Marmara Denizi'nin müsilajdan uzak kalabilmesi ve restorasyonu için pina gibi canlıların korunması ve çoğalmalarına destek olunması gerektiğini anlattı.Müsilaj ortadan kalktıktan sonra markalanan pinalardan hiçbirinin ölmediğini vurgulayan Sarı, "Marmara'nın diğer bölgelerindeki istasyonlarımızda da müsilaj sonrasında ölümlerin durduğunu görüyoruz. Bu da esasında müsilajın deniz ekosisteminde bizim tahmin ettiğimizden çok daha büyük etkileri olduğunu gösteriyor. Biz şu anda Marmara'nın geleceğine ışık tutacak bir çalışma yürütüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.- Müsilaj en çok bebek ve yavru pinalara zarar veriyorSarı, pinalar çoğaldıkça Marmara Denizi'nin güçleneceğine işaret ederek, denizle kurulan yanlış alışkanlıklar değişmezse Marmara'nın gelecek yıllarda müsilajla daha sık karşılaşılacağını kaydetti.Müsilajın en çok bebek ve yavru pinalara zarar verdiğini vurgulayan Sarı, sözlerini şöyle tamamladı:"Çok küçük oldukları için üzerlerine çöken müsilaj, onların nefes almasını ve beslenmesini zorlaştırıyor. Kasları yeterince gelişmediği için kapak kapanıyor veya kapağın üzerini komple müsilaj kapladığı için kapak kapanamadığından içine yengeçler rahatlıkla girip canlıyı yiyebiliyor ve zarar verebiliyor. Umut edelim ki bu süre içerisinde yeni bir müsilaj oluşumu gerçekleşmesin."