Kentsel Dönüşümde İskânsız Binaların Altyapı Sorunları

Kentsel Dönüşümde İskânsız Binaların Altyapı Sorunları Vatandaşları Mağdur Eden Engeller ve Çözüm Önerileri ile Daha Güvenli Şehirler İnşa Etmek Mümkün işte tüm detaylar Net haberler'de

Kentsel Dönüşümde İskânsız Binaların Altyapı Sorunları: Vatandaşları Mağdur Eden Engeller ve Çözüm Önerileri ile Daha Güvenli Şehirler İnşa Etmek Mümkün (Urban Transformation: Infrastructure Challenges in Unpermitted Buildings and Solutions for Safer Cities) NetHaberler.Com’un edindiği bilgiye göre; Türkiye, deprem riski yüksek bir ülke olarak kentsel dönüşüm (urban transformation) projelerine büyük umutlar bağlıyor. Bu projeler, eski ve riskli binaları yenileyerek vatandaşların güvenliğini artırmayı hedefliyor. Ancak, iskân (building permit) süreçlerindeki aksaklıklar, elektrik, su ve doğalgaz gibi temel altyapı hizmetleri (infrastructure services)’ne erişimi zorlaştırıyor. Şantiye tarifesi (construction tariff) uygulamaları, faturaları artırırken, vatandaşlar hem maddi hem de manevi yüklerle karşı karşıya kalıyor. NetHaberler.Com olarak, bu makalede kentsel dönüşüm (urban transformation) sürecindeki altyapı sorunlarını yapıcı bir şekilde ele alıyor, güncel verilerle durumu aydınlatıyor ve yerel başarıların Türkiye geneline yayılmasını teşvik eden çözüm önerileri sunuyoruz. Amacımız, müteahhit (contractor), belediyeler ve vatandaşların iş birliğiyle daha güvenli ve yaşanabilir şehirler inşa etmesine katkı sağlamak. Ahde Vefa Platformu Başkanı Nuran Kırlak Kentsel Dönüşümün Önemi ve Karşılaşılan Zorluklar (The Importance of Urban Transformation and Challenges Faced) Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülke olarak kentsel dönüşüm (urban transformation) projelerine büyük bir umutla sarılıyor. İstanbul, İzmir ve Ankara gibi şehirlerdeki eski yapıların yenilenmesi, hem can güvenliğini artırıyor hem de modern yaşam alanları sunuyor. TMMOB’un verilerine göre, 2004 yılında kaçak yapı oranı %38 iken, 2025 itibarıyla bu oran %60’ın üzerine çıkmış durumda. Sayıştay raporları, İstanbul’da %70, İzmir’de %60 ve Ankara’da %40 oranında kaçak yapı olduğunu ortaya koyuyor. Bu veriler, iskân (building permit) süreçlerinde iyileştirmelere ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (ÇŞİDB), kentsel dönüşüm (urban transformation) süreçlerini hızlandırmak için önemli adımlar atıyor. Örneğin, 2025’te “Yarısı Bizden” kampanyasıyla 81 ilde hibe, kredi ve kira yardımları artırıldı. İstanbul’da 923.000 bağımsız bölüm yenilenirken, 21.000 ev ve iş yeri inşaatı devam ediyor ÇŞİDB raporları). Ancak, uygulama aşamasında bürokratik gecikmeler ve koordinasyon eksiklikleri dikkat çekiyor. Vikipedi’de belirtildiği üzere, 6306 sayılı Kanun’la 2012’den beri hızlanan kentsel dönüşüm (urban transformation), sosyolojik etkilerle de gündemde; özellikle komşuluk ilişkilerinin değişimi gibi konular tartışılıyor. Ekşi Sözlük’te bir kullanıcı, “Kentsel dönüşümle evimiz yenilendi, ama iskân (building permit) beklerken belediyeyle iletişim kurmak bize çözüm getirdi. Sabır şart!” diyerek olumlu bir deneyim paylaşıyor. Bu, diyalog ve iş birliğinin önemini vurguluyor. İskân Sorunlarının Nedenleri ve Çözüm Arayışları (Causes of Building Permit Issues and Search for Solutions) İskân (building permit) süreçlerinde yaşanan aksaklıkların birkaç temel nedeni var: Projeye Aykırı İnşaatlar: Bazı müteahhit (contractor) firmaları, projeye uymadan otopark alanlarını eksik bırakıyor veya ortak alanları farklı amaçlarla kullanıyor. Eksik Teslimatlar: Projelerin tamamlanmadan teslim edilmesi, iskân (building permit) süreçlerini uzatıyor. Bürokratik Engeller: Belediyeler ile altyapı şirketleri arasındaki koordinasyon eksikliği, onay süreçlerini yavaşlatıyor. Teknik Eksiklikler: Elektrik, su ve doğalgaz altyapılarındaki sorunlar, iskân (building permit) alınmasını zorlaştırıyor. NetHaberler.Com’un incelediği bir rapora göre, İstanbul’daki bir kentsel dönüşüm (urban transformation) projesinde, 2023’te tamamlanan 300 dairenin yalnızca 10’u iskân (building permit) alabildi. Kalan daireler, eksik evraklar nedeniyle şantiye tarifesi (construction tariff) ile faturalandırılıyor, bu da faturalarda %20-30 artışa neden oluyor. Ancak, İzmir’de umut verici bir örnek var: Bayraklı ve Bornova ilçelerinde 2024’te 150 binaya geçici iskân (building permit) sağlandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, tahliye edilen 381 birime kira yardımı veya belediye konutu sunarak vatandaşların yükünü hafifletti. Bu yerel başarılar, Türkiye geneline yayılabilir. X platformunda bir kullanıcı, “İzmir’deki geçici iskân modeli faturalarımızı düşürdü; diğer şehirler de örnek alsın!” diyerek bu modeli övdü. Bir akademik çalışma (DergiPark, 2018), kentsel dönüşüm (urban transformation) süreçlerinde altyapı eşitsizliklerinin sosyal sorunlara yol açtığını belirtiyor. Türkiye’de 1,5 milyon riskli konutun varlığı, bu sorunların çözümünü acil kılıyor. Şantiye Tarifesi ve Altyapı Adaletsizliği: Daha Adil Çözümler Mümkün (Construction Tariffs and Infrastructure Inequity: Fairer Solutions Are Possible) 1 Ocak 2022’de başlayan kademeli elektrik tarifesi, enerji verimliliğini artırmayı hedefliyor. Aylık 210 kWh’ye kadar tüketim 1,37 TL/kWh’den, fazlası 2,06 TL/kWh’den faturalandırılıyor. Ancak, iskân (building permit) almamış binalarda tek şantiye tarifesi (construction tariff) uygulaması, adaletsiz sonuçlar doğuruyor. Toplu tüketim, kademe sınırını aştığında tüm hane yüksek tarifeye tabi oluyor. Örneğin, 20 dairelik bir binada her dairenin 200 kWh tükettiğini düşünelim. Toplam 4.000 kWh tüketim, şantiye tarifesi (construction tariff) ile 8.240 TL’lik faturaya yol açıyor. Bireysel abonelik olsaydı, maliyet 5.480 TL olurdu; yani her daire 138 TL fazla ödüyor. X’te bir paylaşım, “Ankara’daki yeni binamızda şantiye tarifesi (construction tariff) yüzünden faturalarımız çok yüksek. Belediyeden çözüm bekliyoruz!” diyerek bu yükü dile getirdi. Özellikle düşük gelirli aileler için bu durum ciddi bir sorun. Ancak, Bursa’da umut verici bir çözüm geliştirildi. Yerel yönetim, toplu aboneliklerde kademeli tarife sınırını daire sayısına göre ayarladı (örneğin, 20 daire için 4.200 kWh). Bu, faturaları %25 düşürdü. X’te bir kullanıcı, “Bursa’daki tarife düzenlemesi bizi rahatlattı; diğer iller de uygulasın!” diye yazdı. Bu model, Türkiye geneline yayılırsa, altyapı hizmetleri (infrastructure services) daha adil hale gelebilir. Çözüm Önerileri: Birlikte Daha Adil Bir Sistem Kuralım (Solution Proposals: Building a Fairer System Together) Kentsel dönüşüm (urban transformation) süreçlerinin daha adil ve erişilebilir olması için şu öneriler hayata geçirilebilir: Geçici Mesken Aboneliği (Temporary Residential Subscription): Yapılar %90 tamamlandığında, geçici iskân (building permit) ile mesken tarifesi uygulanabilir. Adil Toplu Tarife Sistemi (Fair Collective Tariff System): Tek sayaçlı binalarda kademeli tarife, daire sayısına göre düzenlenmeli (örneğin, 20 daire için 4.200 kWh). Müteahhit Sorumluluğu (Contractor Accountability): Tapu devri, iskân (building permit) alınmasına bağlanmalı; müteahhit (contractor) teminat bırakmalı. Bürokratik Hızlandırma (Streamlined Bureaucracy): Belediyeler, iskân (building permit) başvurularına 30 gün içinde yanıt vermeli. Kamu Desteği (Public Support): TOKİ, yarım kalan projeleri tamamlayarak vatandaşların altyapı hizmetleri (infrastructure services)’ne erişimini garantileyebilir. 2025’te kira desteği 8.000 TL’ye yükseltildi. Teminat Sistemi (Guarantee System): İskân (building permit) gecikmelerinde vatandaşlara tazminat ödenmeli. İzmir’deki 2024 başarısı, 150 binaya geçici iskân (building permit) ile örnek teşkil ediyor. Bursa, 2025’te 11.000 konutu tamamlamayı hedefliyor. Bu yerel modeller, ulusal çapta uygulanabilir. Birlikte Güvenli Şehirler İnşa Edelim (Let’s Build Safe Cities Together) Türkiye, deprem gerçeğiyle yüzleşirken kentsel dönüşüm (urban transformation), güvenli ve konforlu bir geleceğin anahtarı. İskân (building permit) ve altyapı hizmetleri (infrastructure services) sorunları, müteahhit (contractor), belediyeler ve vatandaşların iş birliğiyle aşılabilir. İzmir ve Bursa’daki başarılar, ulusal bir model olabilir. Sizce hangi adım öncelikli? Geçici iskân (building permit) mı, kira desteği mi? Yorumlarınızı paylaşarak bu sürece katkıda bulunun; hep birlikte daha yaşanabilir şehirler inşa edelim! NetHaberler’in derlediği bu bilgilere göre; NetHaberler’in derlediği bu bilgilere göre; Kaynaklar: ÇŞİDB raporları, TMMOB verileri, ResearchGate makaleleri, X paylaşımları ve yerel belediye duyuruları.)