Betül Boncuk: Üslubu Kimliğidir İnsanın

Ünlü TV programcısı Betül Boncuk yazdı: Üslubu Kimliğidir İnsanın

Üslubu Kimliğidir İnsanın İnsanlar, kıyafetleriyle karşılanır, sözleriyle uğurlanır. İlk intiba önemli derler ya, aslında bu sözün ardında yatan hakikat çok daha derindir. Giyim, dış kabuğun ifadesidir; ama asıl insanın özü, konuşma biçiminde, seçtiği kelimelerde ve ses tonunda saklıdır. İşte tam da burada, “üslup” devreye girer. Üslup; yalnızca bir konuşma tarzı değil, insanın iç dünyasının dışa yansımasıdır. Bir kimsenin kalbinde ne varsa, dili ona tercüman olur. Bu bağlamda Sadi Şirazi’nin veciz ifadesi meseleyi ne güzel özetler: > “Lafta ölçü bilmeyen, edepsizlikte sınır tanımaz.” Bir insanın nasıl biri olduğunu anlamak için çok fazla zamana ihtiyaç yoktur aslında; birkaç cümlesi yeterlidir. Çünkü üslup, kişinin karakterini, edebini ve niyetini açığa çıkarır. Mevlana der ki: “Söz var iş bitirir, söz var baş yitirir.” Bir söz, gönül alırken bir diğeri kalpleri kırar. Gözlerle bakamadığımız yerlere kelimelerimizle dokunuruz. Bu nedenle her söz, bir seçimdir. Hangi kelimeyi ne zaman, nasıl söylediğimiz, nasıl bir insan olduğumuzu gösterir. Hz. Muhammed (s.a.v), “Mümin, dilinden ve elinden diğer Müslümanların emin olduğu kimsedir” (Buhârî, Îmân, 4) buyurarak, sözün insan üzerindeki etkisini açıkça belirtmiştir. Güzel söz, bir sadakadır. Kur’an-ı Kerim’de de şöyle buyrulur: > “Kullarıma söyle: En güzel sözü söylesinler…” (İsrâ Suresi, 53) Demek ki müminin dili de nezaket üzere olmalıdır. Nezaketli bir üslup, sadece başkalarına duyduğumuz saygının değil, kendimize olan saygımızın da göstergesidir. İnsanlar birbirlerine en çok kelimelerle zarar verirler. Yaralar geçer ama bazı sözler, yıllar sonra bile hatırlandığında can yakar. Bir insanın kalbini kırmak, Kâbe’yi yıkmaktan daha ağırdır derler. Üslup; öyle bir aynadır ki, içine kibir, alay, küçümseme, öfke yansıdığı zaman sadece karşıdakini değil, kişinin kendi ruhunu da kirletir. Bazı insanlar lafı giyotin gibi kullanır; sözüyle keser, küçümser, kırar ama sonra da "Ben sadece doğruları söyledim" diyerek kendini savunur. Oysa sözün doğrusu kadar, söyleyiş tarzı da önemlidir. Tatlı dil, sert gerçeği bile kabul ettirir. Unutmayalım: "Söz, sahibinin aynasıdır." Çünkü kişi konuşunca içindekini dışa vurur. Bir insanın terbiyesi, susması gerektiğinde susabilmesinden; konuşması gerektiğinde ise üslubunu koruyarak konuşmasından anlaşılır. Nitekim Yusuf Has Hacib şöyle demiştir: > “Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır. Sert söz ise dostu düşman eder.” Kimi zaman sessizlik bile bir üsluptur. Bazı durumlarda hiçbir şey söylememek, yüzlerce kelimeden daha etkili olabilir. Lakin ne zaman konuşulacağı ve neyin nasıl söyleneceği, kişinin hikmet sahibidir olup olmadığını gösterir. Bugün, sosyal medyada ya da günlük hayatta birçok insan, üslupsuzluğunu fikir beyanı zannediyor. Fikir savunmak adına hakaret edenler, eleştiriyi edepsizlikle karıştıranlar çoğaldı. Oysa her doğrunun bir söyleniş şekli, her gerçeğin bir vakti ve her kelimenin bir ağırlığı vardır. Unutmamak gerekir ki; > "Bir söz vardır söylemek ayıptır, bir söz vardır söylememek.” (Atasözü) Hayat; kelimelerle dokuduğumuz bir kumaş gibidir. Her konuşma, bu kumaşın desenini belirler. Kimimiz nakış gibi işleriz sözlerimizi, kimimiz ise hoyratça söker, yırtar. Karakterli olmak sadece doğruyu bilmek değil, doğruyu doğru şekilde ifade edebilmektir. Sonuç olarak, üslup insanın kimliğidir. Kıyafetiniz sizi bir yere kadar taşır; ama üslubunuz sizi orada tutar ya da gönderir. Bir insanı duruşu ile tanıyabilir, konuşması ile anlayabilir, üslubu ile tartabilirsiniz. İnsan ilişkilerinde ikindi vaktine benzer üsluplar; gölgeyi uzatır, sözü yumuşatır, kırgınlığı onarır. İşte bu yüzden, üslup sadece kelimelerin biçimi değil, aynı zamanda kalbin zarafetidir. > “İnsanların en hayırlısı, insanlara en faydalı olandır.” (Hadis-i Şerif) Ve bu fayda; çoğu zaman güzel bir sözle, tatlı bir üslupla başlar... Saygılarımla Betül Boncuk