Marka Patent ve İsim Tescil Nedir?

Marka Patenti ve İsim Tescili Nedir?

Her ne kadar telif hakkı ve patent hakkı birbirine karıştırılsa da, aralarında belirli farklar bulunur. Telif hakkı üretilmiş olan eserler ve fikirler ile ilgilidir. Peki patent hakkı nedir?

Patent hakkı, teknik ya da bilimsel bir buluşu kapsar. Yani ortaya konulan buluşun sahibinin kim olduğunu ve kullanım haklarının kimde olduğunu belirlemektedir. Herhangi bir buluşun patentini almış olan bir kimse, Sınai Mülkiyet Kanununda belirlenen süre zarfında o buluşu kullanabilir, üretebilir, satabilir ve bundan ticari kazanç elde edebilir. Buluşa ilişkin patent sahibinin izni olmadan ya da bilgisi dışında kullanılması, üretilmesi, satılması ya da pazarlanması suçtur. Patent sahibinin hakları yasalar aracılığıyla koruma altına alınmıştır.

Patent Belgesi Hangi Buluşlar İçin Alınabilir?

Patent belgesi alabileceğiniz buluşların (ürün, sistem, mekanizma, algoritma, yöntem vb.) listesi bir hayli uzundur. Kendi tasarladığınız makinalar için patent belgesi alabileceğiniz gibi, kimyasal bir bileşik için ya da günlük kullanım için tasarlanmış bir aygıt için de patent belgesi alabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konu, ürettiğiniz ya da bulduğunuz şeyle ilgili, koruma istediğiniz özelliğin, daha önceden dünyanın herhangi bir yerinde toplumca ulaşılabilir şekilde açıklanmamış olmasıdır.

Patent belgesi alarak koruma sağlamak istediğiniz buluşun korumak istediğiniz özelliklerin,yeni olması gerekliliğinin yanında, bu özelliklerin buluş basamağı kriterini de sağlıyor olması gerekmektedir. Yani eğer siz daha önceden var olan bir buluşu alıp, bunun üzerinde birkaç küçük değişiklik yaparsanız, ancak bu değişiklikler teknikte uzman bir kilşi tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılabilecek değişikliklerse, ortaya çıkan buluş için patent belgesi alamazsınız. Aynı zamanda patent belgesi almak için bir diğer belirleyici özellik de, ortaya konulan buluşun üretilebilir olmasıdır. Yani ortaya konulan buluş, sanayiye uygulanabilmelidir. Kısacası, üretiminin yapılması mümkün olmayan bir buluş, herhangi bir şekilde patent kapsamına alınmaz.

Patent Hakkı Nereden Alınır?

Türkiye’de patent hakkı verme konusunda yetkili olan tek kurum Türk Patent ve Marka Kurumu’dur. Patent hakkı Türkiye sınırları içerisinde başka herhangi bir kurumdan alınamaz. Türk Patent ve Marka Kurumu’nun herhangi bir buluş için verdiği patent belgesinin koruma süresi 20 yıldır. Yani eğer bir buluşun sahibi, 20 yılın sonunda korumanın devam etmesini isterse, buluşu üzerinde geliştirmeler yapmalı ve geliştirdiği özellikler için yeniden patent başvurusu yapmalıdır.

Genel hatlarıyla patent hakkı ne demek, nereden ve hangi buluşlar için alınabilir gibi konuları inceledik. Peki patent hakkı nasıl alınır?

Patent Hakkı Nasıl Alınır?

Patent hakkı alınmak üzere, yani patent belgesi ile koruma sağlamak üzere, ortaya bir buluş koyulduysa, tercihen, başvuru sahibinin vekalet verdiği bir patent vekili tarafından, öncelikle bir ön araştırma gerçekleştirilir. Bu ön araştırma sonucunda, gerçekleştirilen buluşun yeni olduğuna karar verilirse, patent vekili tarafından buluş bilgileri ve teknik çizimleri dikkate alınarak buluşun ayrıntılarıyla anlatıldığı bir patent tarifnamesi (tarifname takımı) hazırlanır. Bu tarifname tamamlandıktan sonra buluşu yapan kişiye gönderilir.

Bu noktadan itibaren buluşu yapan kişi tarifnamede yer alan bilgileri detaylı bir şekilde inceler. Gerekli gördüğü yerde eklemeler, çıkarmalar ya da düzeltmeler yapar ve tekrar patent vekiline yollar. Eğer patent vekili ve buluşu yapan kişi tarifnamenin son hali konusunda mutabık kalırlarsa, ilgili tarifname takımı ile birlikte Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapılır.

Eğer başvuru belge alırsa, bu durumda artık bu buluş başvuru sahibi dışında kimse tarafından, başvuru sahibinin izni olmadan kullanılamaz. Buluşun üretilmesi, satılması, pazarlanması ya da dağıtılması haklarının tamamı başvuru sahibine ait olur. Buluşun başkaları tarafından kullanıldığı durumlarda da, başvuru sahibinin, buluşu izinsiz kullanan kişi hakkında dava açma hakkı bulunmaktadır.

Patent, buluş sahibinin, buluş konusu ürünü 3. kişilerin belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etmesini engelleme hakkı olan belgedir. Buluşu yapılan neredeyse her şey patent koruması kapsamına dahildir. Buluşu yapılan bir ürün ya da sistemin bütün hakları patent sahibine ait olur ve ondan izinsiz kullanılamaz.

Patent, ürün veya buluş sahibine, icat ettiği ürünün satışı, pazarlanması, çoğaltılması, bir benzerinin üretilmesi gibi alanlarda ayrıcalıklar getiren resmi bir belge ve unvandır.

Makineler, araçlar, aygıtlar, kimyasal bileşikler ve işlemleri ile her türlü üretim yöntemleri, patent korumasının kapsamındadır.

Patent Yasalarının amacı; buluş yapmayı, yenilikleri ve yaratıcı fikri faaliyetleri teşvik etmek için gerekli olan korumayı ve buluşlarla elde edilen teknik çözümlerin sanayide uygulanmasını sağlamaktır. Verilen patentler ve bunların sanayide uygulanması ile teknik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleşmesi sağlanır. Sanayi alanında gelişmiş ülkelerde verilen patent sayılarının yüksekliği bu düşüncenin doğruluğunu kanıtlamaktadır.

Patent verilmeyecek konular ve buluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bulduğumuz ürünün veya yöntemin, her ne ise, buluş basamağı içerip içermediğini anlamak için kullandığımız kriter şöyle izah edilebilir:Her buluş teknik bir probleme çözüm içermektedir. Her buluşçu da böyle bir probleme çözüm öneren kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. İşte bu önerilen çözüm, tekniğin bu alanında uzman bir kişiye aşikar bir çözüm ise buluş aşaması içermediği kabul edilir ve patent alamaz. Kullanılan kriter kısaca böyle anlatılabilir.

Buluş niteliğinde olmadığı için Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları
2. Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar
3. Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları
4. Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller
5. İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri

Bu maddenin birinci fıkrâsının (e) bendindeki hüküm bu usûllerin herhangi birinde kullanılan terkip ve maddeler ile bunların üretim usullerine uygulanmaz.

Bu maddenin birinci fıkrasında sayılanlar için münhasıran koruma talep edilmesi halinde patent verilmez

Patent verilerek korunamayan buluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.
• Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.