Eğitimci yazar Özgür Akkuş yazdı: Okuma nedir?

Okuma; Hinsbel wood’ a göre alfabedeki her bir harfin görsel hafızaya kaydedilmesidir. Bireylerin harfleri ve kelimeleri tek tek yazıp, okuyabilmesi; kelime ve kelime gruplarını bir bütün olarak tanıyabilmesi ve anlam kurma sürecidir. Bir düşünüre göre ise okuma; beyinde zihinsel ve algısal verilerin önemli rol oynadığı, görme, algılama, hatırlama, çağrışım, kavrama, yorumlama ve seslendirme gibi bileşenlerin oluşturduğu bir etkileşim sürecidir. Okuyucunun bu etkileşimi daha önce okudukları, yaşadıkları, izledikleri, birikimleri, inançları ve diğer yargılarıyla bütünleşerek okuma etkinliği gerçekleşir.

Okuma, amaç değil yeni bilgilere ulaşmak için bir araçtır. Okuma becerileri kavramı da bu sayede dilimize girmiş önemli bir kavramdır. Okuma becerileri; metindeki bağlantıları kurma becerisi, okuduklarına hakim olmak için göz atarak okuma becerisi, sonra çalışarak bir konuda bilgi edinmek için detaylı okuma becerisi gibi türlü türlüdür.

Okullarda öğrencilerden bir metni okuduktan sonra metindeki önemli bilgileri hatırlayabilmesi, metinden sonuç çıkarabilmesi beklenir. Burada dil becerileri kavramına da değinmek gerekir. Dil becerilerini etkili kullanabilen insanlardan oluşan bir toplumda kişiler ve kurumlar arasında daha sağlıklı bir iletişim kurulabilir.

Bu yüzden her devletin eğitim sisteminde insanların dil becerilerini geliştirmek öncelikle eğitsel amaçlar arasında yer alır ve dil becerileri sadece okulda değil hayatın her alanında olması gereken hayati bir öneme sahiptir.
Hızla değişen dünyamızda toplumların gelişmesinde sözlü iletişim yerine yazılı iletişim önem kazanmıştır. Bunu fark eden toplumlar okuma becerisinin bu anlamda önemli olduğunu görmüşler ve eğitim sistemleri içinde bu konuya daha fazla yer vermişlerdir. Günümüzde okuma, toplumun ayrıcalıklı kesimi arasında olan bir etkinlik olmaktan çıkmış toplumdaki her kesime yayılmıştır.

İnsanların çoğunun kitap yerine, televizyon, sosyal medya gibi araçları tercih etmesi kitabın önemini azaltsa da tamamen ortadan kaldırmamıştır. Sosyal değişimin dengesiz bir biçimde olduğu toplumlarda okuma alışkanlığının yerini seyretme alışkanlığının aldığı savı bir gerçektir. Ama her şeye rağmen okuma ve kitabın önemi yine de yadsınamaz. Her ne kadar kitle iletişim araçları bir konu ile ilgili ilk uyarma yapsalar da konunun derinleştirilmesinde ve kişiler tarafından izlenmesinde okuma ve kitaplar kadar etkili olamamışlardır. Kişisel tercihlerde kitle iletişim araçları, filmler, radyo, televizyon ile karşılaştırıldığında kişilerin genelde seyretme eylemi içinde oldukları görülür.Oysa okuma kişisel tercihte insanı daha özgür kılar, istediğin hızda, zamanda ve yerde okuma yapabilirsin. Değişen yaşam koşulları içinde okuma oranı az olsa da, okuma bireylerin gelişiminde hala önemli bir role sahiptir ve vazgeçilmez bir eğitim aracıdır. Okullarda kullanılan öğrenme araçlarının çoğu okumaya dayalıdır ve eğitim- öğretim okuduğunu anlamaya dayanır. Öğrencilerin okuduğunu anlama başarılarıyla derslerdeki başarıları arasında olumlu bir ilişki vardır. Bu yüzden okuma sadece Türkçe dersi için değil Fen, Matematik, Biyoloji, Tarih ve bütün dersler için de gerekli bir etkinliktir.