PARİS (AA) - Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Daimi Temsilcisi Büyükelçi Gülnur Aybet, bozkırın bilge kalemi Cengiz Aytmatov'un Türk dünyası için oldukça önemli bir yazar olduğunu söyledi.

Büyükelçi Aybet, AA muhabirine Fransa'nın başkenti Paris'teki UNESCO merkezinde dün gerçekleştirilen "Cengiz Aytmatov ve UNESCO: Dünyayı Birleştiren Ortak Miras" konferansının Kırgızistan'ın UNESCO Daimi Temsilciliği himayesinde, Türkiye'nin Daimi Temsilciliğinin desteğiyle düzenlendiğini belirtti.

Aytmatov hakkında "Türk dünyası için çok önemli bir yazar." ifadesini kullanan Aybet, hem dünya edebiyatına katkısı hem de insanlık üzerindeki felsefesiyle herkesin düşünürü olduğunu söyledi.

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerin UNESCO'daki büyükelçilerinin büyük bir beraberlik içinde olduğunu dile getiren Aybet, şöyle devam etti:

"Birçok konuda hemfikir oluyoruz, bir platform oluşturuyoruz. Burada gerçekten ayrı bir görünürlüğümüz ve çok güzel bir işbirliğimiz var. Aslında bunu pekiştirmek açısından da bu konferans çok güzel oldu. Ayrıca Cengiz Aytmatov'un kendisi vaktiyle Kırgızistan'ın UNESCO Daimi Temsilciliğini de yapmış. Onun için UNESCO ile eski bir bağı var."

Aybet, UNESCO'da 2028'in "Cengiz Aytmatov'u Anma Yılı" olacağının, Kırgızistan'ın UNESCO Daimi Temsilciliğinin şimdiden bunun zeminini hazırlamak için bu konferansı düzenlediğinin altını çizdi.

Aytmatov'un eserlerinin çoğunun Türkiye'de filme ve tiyatroya uyarlandığını anlatan Aybet, MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Samsun Milletvekili İlyas Topsakal'ın merkezi Ankara'da bulunan Cengiz Aytmatov Enstitüsünü kurduğunu belirtti.

Aybet, Türk dünyasının kültürel örgütü TÜRKSOY'un Genel Sekreteri Sultan Raev'in de konferansa katıldığını dile getirerek, yazarın felsefesinde ifade ettiği insanlık, kardeşlik ve barışın UNESCO'nun temelini oluşturan fikirlerle son derece bağdaştığını ve bu nedenle konferansın yapıldığı günün UNESCO açısından da çok anlamlı olduğunu vurguladı.

- "Kalbinin sesi bütün dünyayı kucaklamış"

Topsakal da Cengiz Aytmatov'un sadece Türk dünyası, Türki cumhuriyetler, dünyada yaşayan Türk halkları için değil bütün dünyanın ortak mirası olduğunu söyledi.

Aytmatov'un romanlarının ve eserlerinin 173 dile çevrildiğini, kitapları dünyanın her tarafında satılan, okunan ve bilinen bir yazar olduğunu kaydeden Topsakal, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Onun hayatı, Kırgızistan'ın küçük bir köyünde ve o büyük bozkırında başlamış. Orada kendini yetiştirmiş. Belki de o içselliğin verdiği heyecanla yazdığı eserler, kalbinin sesi bütün dünyayı kucaklamış. Geçen yıl da dünyada en çok satan, romanları en çok satan yazarlardan biriydi."

Topsakal, Aytmatov'un aynı zamanda düşünür, edebiyatçı ve siyasetçi olduğunu ve yıllarca Kırgızistan için farklı ülkelerde büyükelçilik yaptığını kaydederek, eserleri farklı dillere çevrilince dünyanın onun manevi ruh dünyasını tanıdığını anlattı.

Yazarın ilk eserlerini aşka, sevgiye ve Kırgızistan'ın steplerindeki hayata dair yazdığını söyleyen Topsakal, Aytmatov'un Kazak yazar Muhtar Şahanov'la yaptığı söyleşinin "Şafak Sancısı" adlı eserde yayımlandığını anımsattı.

Topsakal, bu eserde Türk dünyasının ve Türki cumhuriyetlerin hikayesinin anlatıldığını ve geçmiş tarihlerinden bugüne aktarılan bilgiyle yeni gençlere ufuk açtığını kaydederek, "Eserlerin her biri farklı. Mesela moderniteye karşı işte doğallığı, karmaşaya karşı sevgiyi çağrıştırdığı eserleri var. Hepsi bunların zamanında dikkat çekmiş. Daha Sovyet döneminde çok büyük dikkat çekmiş bir yazar." değerlendirmesinde bulundu.

Sovyetler Birliği dağılınca da bütün dünyanın Aytmatov gibi bir değeri gördüğünü belirten Topsakal, dünyadaki edebiyat eleştirmenlerinin onun hakkında çok önemli sözler sarf ettiklerine dikkati çekti.

- "Cengiz Aytmatov gibi yazarlarımızı dünyada tanıtmalıyız"

Topsakal, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin geçen yıl kendisinden Aytmatov'la ilgili enstitüsü kurmasını istediğini belirterek, iki ay sonra İstanbul'da Aytmatov hakkında sergi düzenleneceğini duyurdu.

Dünyaya sevgi, kardeşlik, barışın gelmesini istediklerini belirten Topsakal, Filistin dahil dünyada her yerde büyük bir zulmün hakim olduğunu ve insanların öldürüldüğünü anlattı.

Topsakal, bu karmaşa ve savaş ortamında sevgi, merhamet ve güzelliğin ön plana çıkarılması gerektiğini vurgulayarak, "Cengiz Aytmatov gibi yazarlarımızı dünyada tanıtmalıyız ve onun sevgisiyle dünyayı kuşatmalıyız." dedi.