34,0644$% 0.03
37,6852€% 0.06
44,6534£% 0.14
2.745,17%0,10
4.522,00%0,00
18.117,00%0,00
2.505,99%0,02
9.699,56%-0,73
3600 Gün Emeklilik Şartları, Nasıl Emekli Olunur? Emeklilik kavramının hukuk disiplinleri arasındaki yeri Sosyal Güvenlik Hukukudur. Sosyal güvenlik Hukuku da İş Hukukunun çatısı altındadır. Emeklilik sosyal politikanın bir gereğidir. Sosyal politikanın amacı ise eşitliği sağlamak ve vatandaşları güvence altına almaktır. Emeklilik de bu amacı sağlayan araçlardan biridir. Emekliliğe ilişkin temel ve güncel mevzuat 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunudur. 3600 günden emekliliğin dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunudur.
Çalışanlar için uzun bir çalışma hayatının ardından emeklilik şartlarının neler olduğu büyük bir önem taşımaktadır. Yeni çıkarılan torba yasa ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında prim gün sayıları değişiklik göstermektedir. Önceden 5400 gün 4/A, 7200 gün 4/B ve 9000 gün prim sayısı şartları vardı. Ancak yeni düzenlemelerle birlikte artık 3600 gün prim sayısı ile kişiler emekli olabiliyor. Bu yazıda, Yeni yasada 3600 günden emeklilik var mı? 3600 den emekli olma şartı nedir? 3600 emekli olanları kapsıyor mu? 3600 gün ile emekli olanlar ne kadar maaş alır? Emeklilik şartları, prim gün sayıları ve yaş sınırları hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar eleman.net İş Rehberinde…
Emekli olma belirli şartlara bağlanmıştır: yaş, prim günü, hizmet başlangıcı gibi özel şartları bulunmaktadır. Sigorta başlangıcı (hizmet başlangıcı) tarihine göre; yaş, prim günü ve cinsiyete göre hesaplamaları değişiklik göstermektedir.
Halk arasında 3600 günden emeklilik veya 15 yıl 3600 gün olarak bilinen emeklilik çeşidinde sigorta başlangıç tarihi büyük önem taşımaktadır. 08.09.1999 tarihi 3600 günden emekli olabilmek için milat kabul edilmektedir. Bu tarih ve daha öncesinden sigorta başlangıcı olanlar 3600 gün sayısını, yani 3600 gün için sigorta primi ödemiş olmak kaydıyla 15 yıl sigortalılık süresini tamamlayarak emekli olabilirler.
3600 gün emeklilik kavramı, Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen bir emeklilik şartıdır. Bu şartı yerine getirenler, belirli bir prim gün sayısını (genellikle 3600 gün) tamamlayarak ve belirli bir sigortalılık süresini (genellikle 15 yıl) doldurarak emekli aylığı almaya hak kazanırlar. Özellikle 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta başlangıcı olan ve belirtilen prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını sağlayan kişiler, kadınlar için 50-58 yaş arası, erkekler için ise 55-60 yaş arası kademeli yaş sınırlarına tabi olmadan emekli olabilirler.
Bu düzenleme, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında eski kanuna göre kazanılmış hakları korumak amacıyla yapılmıştır. Dolayısıyla, 3600 gün emeklilik olarak bilinen bu kavram, aslında yaşlılık aylığı alma hakkını ifade eder.
3600 Gün Emeklilik Nedir?
506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanuna dayanan 3600 günden emeklilik aslında yaşlılık aylığıdır. Ancak halk arasında 3600 günden emeklilik olarak bilinmektedir. 3600 günden emeklilik eski kanuna göre kazanılmış hak olarak kabul edilmekte ve yürürlükte olduğu süre içerisinde sigorta başlangıcı yapanların haklarını korumak için yapılan bir düzenlemedir. 8.09.1999 tarihine kadar ilk defa sigortalı olanlardan prim gün şartını tamamlayamayıp 3600 günden emekli olurlar. 3600 günden emekli olanlar yaş sınırından emekli olurular. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi olanlar 3600 gün primi tamamladıktan sonra kadınlar 50 ile 58 erkekler 55 ile 60 yaş arasında emekli olabilirler.
Bunun hesabını yazımızın ilerleyen bölümlerinde anlatacağız. Yaş değişimi emeklilik için aranan prim günü olan 3600 günün tamamlanması, 15 yıl istenen sigortalılık süresinin doldurulması ve sigortalılık başlangıç zamanına göre değişiklik göstermektedir. Burada hesaplama konusunda milat 8.09.1999 tarihidir. Bu tarihten önce sigorta başlangıcının olup olmamasıdır.
8.09.1999 tarihinden önce sigorta girişi, 3600 gün prim günü, 15 yıl sigortalı olma şartlarını sağladıktan sonra; kadın ve erkekler için ayrı ayrı kademeli olarak belirlenen yaş şartını beklemeksizin emekli olabilmek mümkündür. Ancak EYT den faydalanmak hususunda bazı özel durumlar, şartlar ortaya çıkmaktadır. Konu ile bulunduğunuz yerdeki SGK temsilciklerinden destek alabilirsiniz.
3600 günden emekli olma şartları basit gibi görünse de 3600 gün prim sayısını tamamlama tarihine göre kademeli olarak yaş hususunda değişiklik göstermektedir. Özellikle son yapılan EYT (emeklilikte yaşa takılanlar) düzenlemeleri ile özellikle yaş şartında değişiklikler olmuştur.
Türk Sosyal Güvenlik Hukuku bakımından 3600 günden emeklilik hakkı elde edebilmek için:
• Sigortalılık başlangıç tarihinin 8.09.1999 tarihinden önce olması gerekmektedir. Burada Bağkur, SSK veya Emekli Sandığı ayrımı bulunmamaktadır. Bilinmektedir ki 16 Mayıs 2006 tarihinde tüm bu sosyal güvenceler Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında tek çatı altında toplanmıştır. Burada önemli husus sigortalılık başlangıç tarihidir.
• İlk sigortalılık, yani ilk işe giriş, tarihinden itibaren en az 15 yıllık sigortalılık süresi bulunmalıdır.
• Diğer şartımız olan yaş ilk iki şart olan 3600 gün ödenmiş prim ile 15 yıllık sigortalılık süresinin birlikte doldurulduğu tarihe göre hesaplanmaktadır. Yaş şartı kadın ve erkeklere göre farklılık göstermektedir. Dolayısıyla kadın ve erkekler için ayrı ayrı hesaplanan bu tarihleri yazımızın ilerleyen bölümlerinde paylaşacağız. Ancak daha önce de belirttiğimiz üzere EYT düzenlemeleri ile bu yaş şartlarında belirli değişiklikler olmuştur. EYT düzenlemesine ilişkin daha detaylı bilgiyi SGK temsilciliklerinden alabilirsiniz.
Erkeklerin emeklilik için 3600 gün şartları belirli kriterlere dayanmaktadır. İlk olarak, en az 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olmaları gerekmektedir. Bu süre içinde kesintisiz olarak SGK’ya prim ödemesi yapılmış olmalıdır. İkinci olarak, emekli olabilmek için en az 3600 gün prim ödemiş olmaları gerekmektedir. Son olarak, yaş şartı da önemlidir. Sigorta başlangıç tarihine ve ödemiş oldukları prim gün sayısına göre belirlenen yaş sınırlarını karşılamaları gerekmektedir. Bu yaş sınırları, tabloda belirtilmiş olan tarih aralıklarına ve emeklilik yaşına göre değişiklik gösterebilir. Bu şartları yerine getiren erkekler, SGK’nın belirlediği koşullar çerçevesinde emekli aylığına hak kazanabilirler.
EYT düzenlemeleri ile birlikte 1999 öncesi sigortalılık başlangıcı bulunanların emeklilik şartları:
4/A – SSK (Özel bir işyerinde sözleşmeli olarak çalışanlar) için kadınlarda 20 yıl erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresinin sağlanması
• Sigortalılık başlangıç tarihine göre kademeli değişen 5000-5975 arasında prim gün şartının sağlanmasıdır.
4/B – BAĞ-KUR (kendi mesleğini icra eden bağımsız olarak çalışanlar) ve 4/C Emekli Sandığı (devlet memuru olarak, kadrolu çalışanlar) kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl hizmet sürelerinin olmasıdır.
• 23.05.2002 tarihinde önce prim gün sayısı ve sigortalılık süresini tamamlayanlar 50
• 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında tamamlayanlar 52
• 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında tamamlayanlar 54
• 24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında tamamlayanlar 56
• 24.05.2011 tarihinden sonra tamamlayanlar 58
• 23.05.2002 tarihinde önce prim gün sayısı ve sigortalılık süresini tamamlayanlar 55
• 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında tamamlayanlar 56
• 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında tamamlayanlar 57
• 24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında tamamlayanlar 58
• 24.05.2011-23.05.2014 tarihleri arasında tamamlayanlar 59
• 24.05.2014 tarihinden sonra tamamlayanlar 60
Erkeklerin 3600 günden emekli olabilmeleri için yukarıda da anlattığımız üzere:
• 8.09.1999 tarihinde önce sigorta başlangıcı olmalı
• 15 yıllık sigortalılık süresi olmalı
• Yaş şartını yerine getirmelidir. Yaş şartı ilk iki şartın (sigortalılık başlangıç, sigortalılık süresi) sağlandığı tarih itibariyle kaç yaşında olunduğuna göre değişmektedir. Burada esas alınması gereken tarihler: 24.05.2002, 24.05.2005, 24.05.2008, 24.05.2011, 24.05.2014dir. Bu tarihlere göre yaş değişiklik göstermektedir. Yaş kademeli olarak artmaktadır.
Erkeklerin emekli olabilmeleri için yukarıda belirtilen 3 şartı birden aynı anda sağlanmalıdır.
Kadınların 3600 günden emekli olabilmeleri için yukarıda da anlattığımız üzere:
• 8.09.1999 tarihinde önce sigorta başlangıcı olmalı
• 15 yıllık sigortalılık süresi olmalı
• Yaş şartını yerine getirmelidir. Yaş şartı ilk iki şartın (sigortalılık başlangıç, sigortalılık süresi) sağlandığı tarih itibariyle kaç yaşında olunduğuna göre değişmektedir. Burada esas alınması gereken tarihler: 24.05.2002, 24.05.2005, 24.05.2008, 24.05.2011dir. Bu tarihlere göre yaş değişiklik göstermektedir. Yaş kademeli olarak artmaktadır.
Kadınların emekli olabilmeleri için yukarıda belirtilen 3 şartı birden aynı anda sağlanmalıdır.
8.09.1999 tarihinden önce sigortalılık başlangıcı olan, 15 yıl sigortalılık süresini doldurup ve 3600 prim gününü dolduran kadın ve erkeklerin bu 3 şartı aynı anda sağladıkları tarihe göre emeklilik yaşları değişmektedir. Buna emeklilik aşamaları da denilmektedir. Emeklilik aşamalarında 3 şartın sağlandığı tarihe göre belirlenen aşamalar; kadın ve erkekler için yaş hususunda farklılık oluşturmaktadır. Burada kademeli bir yaş artışı söz konusudur. Bu konu ile ilgili yaş tablosunu görmek için yazının üst bölümlerinde bulunan tablolara bakılması gerekmektedir.
Tüm şartları sağladığınızı düşünüyorsanız emeklilik başvurusunda bulunabilirsiniz. Başvuru E- Devlet üzerinden veya SGK il müdürlüklerinden yapılabilir. Emeklilik için belirtilen formu doldurmanız yeterli olacaktır. Bilgileri tam ve eksiksiz doldurmaya özen gösteriniz.
Emeklilik başvurusunda istenen bilgi ve belgeler şu şekildedir:
• SSK kapsamında emeklilik talep ederken 4A SGK seçilmelidir.
• Bağkur kapsamında emeklilik talep edilecekse 4B Bağkur seçilmelidir.
• Maaş ödemesi yapılacak banka bilgileri eksiksiz yazılmalıdır.
• Başka bir yerden, yurtdışından aylık maaş alınıyorsa belirtilmelidir.
• Eş ve çocuklara ait bilgiler yer almalıdır.
Emeklilik başvurusu E-Devlet üzerinden takip edilebilir. Başvurunun sonuçlanması en fazla 1 ay sürer. En geç 1 ayın sonunda maaş bağlanmaktadır ve başvuru sırasında bildirdiğiniz hesaba emekli maaşınız yatmış olacaktır. Maaş hesabı yapılırken emeklilik başvuru tarihiniz esas alınmaktadır.
Emeklilik yazısı almadan önce Sgk hizmet dökümü alınarak; sigorta başlangıç tarihi, prim gün sayısı, hizmet süresi kontrol edilmelidir. Bu döküme E-devlet üzerinden veya SGK il-ilçe müdürlüklerinden temin edebilirsiniz. Eğer şartları sağlıyorsanız emeklilik başvurusunda bulunabilirsiniz. Başvuru fiziki olarak dilekçe yoluyla yapılabildiği gibi E-Devlet üzerinden de yapılabilmektedir. SGK il-ilçe müdürlüklerinde emeklilik başvurusu için emsal dilekçeler bulunmaktadır. Dilekçe posta yoluyla SGK müdürlüklerine gönderilebilir.
Emeklilik başvurusu üzerine SGK; kendi nam ve hesabınıza çalışmıyorsanız, bir işyerinde sigortalı olarak halen çalışmakta iseniz sizin adınıza bir emeklilik belgesi düzenler. Emeklilik başvurusu yaptığınız tarih itibariyle düzenlenen bu belgeyi işyerinize bir dilekçe ile vererek: Kıdem, fazla mesai, yıllık izin, ücret alacağı gibi tüm alacaklarınızın ödenerek emeklilik kodu ile işten çıkışınızın yapılmasını talep edebilirsiniz. Emekli olmanıza rağmen halen çalışmanızı sürdürmek istiyorsanız yine iş vereninize bildirme yükümlülüğünüz bulunmaktadır. Bunun üzerinde iş yeriniz sigorta kolunuzu “Sosyal Güvenlik Destekleme Primine Tabi Çalışanlar” olarak düzenlemelidir.
3600 günden emekli olan herkes tazminat alamaz bunun için özel şartlar bulunmaktadır. Tazminat alabilmek için:
• 4/A – SSK (Özel bir işyerinde sözleşmeli olarak çalışanlar) kategorisinde olmanız gerekmektedir.
• SGK tarafından verilen emeklilik yazısı ile başvuru yapmanız gerekmektedir.
• İş verenden başvuru sırasında tazminat ve diğer alacaklarınızı talep etmeniz gerekmektedir.
• İş yerinde ödenmemiş alacaklarınız olması gerekir. Örneğin kıdem tazminatı alabilmek için 1 yıldan uzun süreli çalışmanız olmalı, kullanılmamış yıllık izinleriniz olmalı, ücret, yemek, yol parası, ulusal gün bayram ve hafta tatili gibi günlerde çalışmanız olmalıdır.
Bu şartların sağladığınız takdirde emeklilikten tazminat alabilirsiniz.
Emeklilik tazminatının hesaplanması iş verenin haksız feshi ile işten ayrılırken alacağınız tazminat ile aynı yöntem ile hesaplanır. Buna göre örneğin:
• Kıdem tazminatı: Brüt maaş x Çalışan yıl
• Yıllık izin tazminatı: kullanılmamış yıllık izin günü x Günlük brüt maaş
BTSO başkanı Meçikoğlu'ndan "As Ado"ya teşekkür